Adam Piezga Uprawa ogórków to jedno z popularniejszych zajęć w ogrodach przydomowych oraz w produkcji towarowej. Ciepłolubne, szybko rosnące warzywo daje długi plon przy odpowiednim prowadzeniu uprawy. Kluczowe jest jednak to, by wiedzieć, kiedy sadzi się ogórki, by uniknąć strat spowodowanych zimnem lub zahamowaniem wzrostu.
Ogólne wymagania temperaturowe ogórków
Ogórek należy do roślin ciepłolubnych – nie toleruje chłodów, a przymrozki mogą całkowicie zniszczyć siewki lub rozsady. Minimalna temperatura gleby do kiełkowania nasion to około 15°C, ale optymalna przekracza 18°C. Temperatura powietrza poniżej 10°C może zahamować wzrost, a wartości poniżej 2–3°C oznaczają ryzyko przemarznięcia roślin.
„Główna zasada dotycząca terminu sadzenia ogórków sprowadza się do jednego: czekać, aż minie ryzyko wiosennych przymrozków. W zależności od regionu Polski może to być połowa maja, ale czasem dopiero koniec miesiąca” – mówi dr inż. Krzysztof Lis, specjalista ds. warzywnictwa z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach.
Kiedy sadzić ogórki do gruntu
Wysiew ogórków bezpośrednio do gruntu planuje się najczęściej od połowy do końca maja. W regionach cieplejszych, takich jak zachodnia i południowo-zachodnia Polska, termin siewu może wypaść już po 10 maja, czyli po tzw. „Zimnych Ogrodnikach”. W chłodniejszych rejonach kraju bezpieczniej poczekać do 20–25 maja.
Jeśli planujemy produkcję ogórków na przetwórstwo lub sprzedaż, opóźnienie terminu o tydzień może znacząco wpłynąć na wielkość plonu. Dlatego w uprawach towarowych siew poprzedza się dokładnym badaniem temperatury gleby.
Wysiew nasion do gruntu – krok po kroku
1. Przygotowanie gleby – ogórki potrzebują żyznej i przepuszczalnej gleby, rozgrzanej do przynajmniej 15°C. Wskazane pH to 6,5–7,0.
2. Przedsiewna uprawa – ziemię należy uprawić na głębokość 25–30 cm. Dobrze sprawdza się również wcześniejsze przykrycie czarną agrowłókniną lub folią perforowaną w celu nagrzania gleby.
3. Siew – nasiona umieszcza się punktowo co 10–15 cm (w rzędzie) lub w gniazdach po 2–3 nasiona. Odstęp między rzędami: 80–100 cm. Głębokość siewu: 2–3 cm w lekkiej glebie, 1,5–2 cm w cięższej.
4. Nawadnianie – po siewie warto delikatnie podlać obsiane rzędy, zwłaszcza przy słabej wilgotności gleby.
5. Osłony – w razie zapowiedzi chłodów, rzędy można przykryć włókniną PP 17 lub tunelem foliowym.
Sadzenie ogórków z rozsady
Decyzja o przygotowaniu rozsady ogórków pozwala przyspieszyć termin zbioru nawet o 2–3 tygodnie. Takie rozwiązanie sprawdza się szczególnie, gdy chcemy uniknąć ryzyka przemarznięcia siewek w gruncie i mieć większą kontrolę nad rozwojem roślin.
Rozsady przygotowujemy najczęściej między 10 a 25 kwietnia pod osłonami – w tunelach lub w domu na parapecie – w doniczkach torfowych lub plastikowych. Sadzenie rozsady w pole jest możliwe, gdy panują stabilne temperatury dzienne powyżej 18°C, a noce są ciepłe (przynajmniej 10°C). Zwykle wypada to między 15 a 25 maja.
Jak sadzić rozsadę ogórka – najważniejsze kroki
– Rozsadę sadzimy w fazie 2–3 liści właściwych.
– Doniczki torfowe umieszczamy w ziemi w całości, plastikowe – delikatnie wysuwamy z korzeniami.
– Odległości takie jak przy siewie nasion – 80–100 cm między rzędami, 30–40 cm między roślinami.
– Po posadzeniu podlewamy każdą sadzonkę i w razie potrzeby stosujemy agrowłókninę.
Sadzenie ogórków w szklarni i tunelu
Jeśli ogórki mają trafić do szklarni lub tunelu foliowego, termin sadzenia przesuwa się o kilka tygodni wcześniej. W ogrzewanym tunelu możliwe jest już w drugiej dekadzie kwietnia, w nieogrzewanym – najczęściej końcówka kwietnia do początku maja.
Rośliny sadzi się z rozsady, w rozstawie zależnej od systemu prowadzenia:
| Rodzaj prowadzenia | Odstęp między rzędami | Odstęp w rzędzie |
|————————|———————–|——————|
| Jednopędowe, pionowe | 100–120 cm | 30–35 cm |
| Krzaczaste, niepodwiązywane | 120 cm | 40–50 cm |
Zaletą uprawy pod osłonami jest wydłużony okres zbioru i mniejsze ryzyko chorób powodowanych przez chłody i zbyt dużą wilgotność gleby.
Sadzenie ogórków gruntowych a region
W Polsce terminy sadzenia ogórków różnią się zależnie od lokalizacji. Podział pozwala dostosować kalendarz prac do warunków termicznych:
– **Polska południowa i zachodnia** – siew do gruntu możliwy od 10–15 maja.
– **Polska środkowa i Mazowsze** – optymalny termin to 15–20 maja.
– **Polska północna i wschodnia** – najlepiej między 20 a 25 maja.
Uprawiając ogórki, warto śledzić lokalne prognozy pogody oraz temperaturę gleby – dostępne są tanie termometry glebowe, które ułatwiają decyzję o terminie sadzenia.
„Nie warto się spieszyć z wysiewem ogórków do gruntu. Zimna gleba i zimne powietrze sprawią, że roślina stanie w miejscu, a młode pędy mogą zacząć chorować lub w ogóle się nie pojawią. Lepiej poczekać kilka dni niż ryzykować całą partię” – dodaje dr Lis.
Przyspieszanie i zabezpieczanie wschodów
By szybciej rozpocząć zbiory, można wykorzystać kilka technik wspomagających wschody:
– Przykrycie rządków włókniną (PP 17) – zabezpiecza przed chłodnym wiatrem i przyspiesza nagrzewanie gleby.
– Ściółkowanie czarną folią lub agrotkaniną – zapobiega stratom ciepła i ogranicza rozwój chwastów.
– Nawadnianie – młode siewki szybko reagują na suszę, dlatego ważne jest utrzymanie umiarkowanej wilgotności.
W zależności od terminu wysiewu, pierwsze zbiory ogórków gruntowych przypadają na drugą połowę czerwca (przy rozsadzie) lub początek lipca (po siewie w maju). Regularne zbiory stymulują dalsze owocowanie, dlatego harmonogram siewu ma bezpośredni wpływ na opłacalność uprawy.
Błędy, których warto unikać
– Siew przed 10 maja – kuszące przy ciepłym kwietniu, ale ryzykowne.
– Sadzenie do zimnej, nieprzygotowanej gleby – wschody będą opóźnione o kilkanaście dni.
– Za gęste sadzenie – zwiększa ryzyko chorób i ogranicza przepływ powietrza.
– Brak osłony przy zapowiedzi przymrozków – może prowadzić do całkowitej utraty roślin.
Znajomość terminu, kiedy sadzi się ogórki, to nie tylko kwestia temperatury – równie ważne jest dopasowanie warunków glebowych, systemu uprawy i dostępnych zasobów. W efekcie dobrze określony moment siewu lub sadzenia przekłada się na większy i zdrowszy plon.
