Kiedy sadzimy łubin – kalendarz sadzenia

Łubin, coraz częściej uprawiany nie tylko jako roślina pastewna, ale także na nawóz zielony czy do poprawy struktury gleby, ma spory potencjał w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych. Aby jednak wykorzystać jego właściwości w pełni, trzeba wiedzieć, kiedy sadzić łubin i dobrze zaplanować cały proces uprawy. Termin siewu wpływa na plonowanie, zdrowotność roślin i ich odporność na warunki atmosferyczne.

Termin siewu łubinu – od czego zależy?

Nie ma jednego uniwersalnego terminu siewu łubinu. Czas wysiewu zależy od kilku czynników:

– gatunku łubinu (biały, wąskolistny, żółty)
– regionu Polski
– rodzaju gleby
– pogody w danym sezonie

W praktyce głównym wyznacznikiem siewu łubinu jest temperatura gleby i jej wilgotność. Łubin to roślina dnia długiego, wrażliwa na przymrozki tylko w początkowej fazie wzrostu. Nasiona kiełkują już przy 3–4°C, ale optymalna temperatura siewu to około 8–10°C. Warto też unikać zbyt późnego siewu – łubin źle znosi suszę, więc opóźniony termin może skutkować niższym plonem.

Optymalne terminy siewu łubinu według gatunku

W zależności od rodzaju łubinu terminy siewu wyglądają nieco inaczej. Poniższa tabela przedstawia praktyczne terminy siewu dla trzech najczęściej uprawianych odmian.

„W naszych warunkach najlepiej sprawdza się łubin wąskolistny. Siejemy go zwykle na przełomie marca i kwietnia, kiedy gleba jest już lekko ogrzana i wystarczająco wilgotna. Nie ma co zwlekać do połowy kwietnia, bo później rośliny gorzej się ukorzeniają i częściej chorują” – mówi Andrzej Sokołowski, agronom z województwa kujawsko-pomorskiego.

Jak przygotować glebę pod siew łubinu

Łubin kiepsko znosi zaskorupioną i zbitą glebę, dlatego ważne jest odpowiednie przygotowanie roli jesienią i wczesną wiosną. Uprawki powinny zapobiec przesuszeniu gleby i zapewnić odpowiednią strukturę gleby dla drobnego systemu korzeniowego łubinu.

Najlepiej uprawiać łubin na glebach lekkich, przewiewnych, lekko kwaśnych (pH 5,5–6,5). Przed siewem nie stosuje się obornika – nadmiar azotu szkodzi tej roślinie motylkowej. Jeśli trzeba, wapnowanie należy wykonać nie później niż w roku poprzedzającym siew.

Przed samym siewem stosujemy płytką bronę aktywną lub wał uprawowy – wyrównujemy powierzchnię i zamykamy wilgoć.

Norma wysiewu i głębokość

W zależności od rodzaju łubinu obowiązują różne normy wysiewu:

– łubin wąskolistny: 100–140 kg/ha
– łubin żółty: 120–160 kg/ha
– łubin biały: 120–180 kg/ha

Ważne, aby nasiona były zdrowe, zaprawione środkiem przeciwgrzybiczym (lub zaszczepione bakterią Rhizobium). Siew wykonujemy na głębokość 3–5 cm – nie głębiej, bo łubin kiełkuje wolniej niż zboża i przy braku światła może gnić.

Siew łubinu – praktyczne wskazówki

Właściwe dobranie dnia wysiewu łubinu decyduje o powodzeniu całej uprawy. Oto kilka praktycznych porad:

• Unikaj siewu tuż po roztopach – gleba wtedy za mokra, co utrudnia pracę maszyn i opóźnia wschody.
• Siej płytko, na dobrze uprawioną glebę z wyrównaną powierzchnią.
• Po siewie warto zastosować wałowanie – poprawia kontakt nasion z glebą i przyspiesza kiełkowanie.
• Nie opóźniaj siewu – łubin wysiany po 10-15 kwietnia prawdopodobnie wpadnie w suszę w maju-czerwcu.

„Rolnicy często myślą, że nie ma znaczenia, czy posieją łubin 28 marca czy 10 kwietnia. A to potrafi być różnica rzędu 20–30% plonu. Wschody są gorsze, a później rośliny nawet do żniw mają niższe tempo rozwoju” – zauważa Andrzej Sokołowski.

Kiedy nie siać łubinu?

Są sytuacje, kiedy wysiew łubinu nie ma sensu:

– gleba jest zbyt ciężka i mokra (grozi zaduszenie siewek)
– trwa okres opadów i pól nie da się wjechać
– wiosna jest wyjątkowo chłodna – poniżej 5°C przez kilka dni z rzędu

W takich przypadkach lepiej wstrzymać się kilka dni i poczekać na poprawę warunków glebowych.

Kalendarz sadzenia łubinu a zmieniający się klimat

Zmiany klimatyczne powodują, że coraz trudniej planować prace polowe ze sztywnym kalendarzem. Mimo to można zauważyć ogólne przesunięcie terminu siewu łubinu na wcześniejszy.

We wschodniej Polsce siewy zaczynają się już w drugiej dekadzie marca. Na południu i zachodzie kraju – często dopiero pod koniec marca. Ważne jest, by nie siać „na siłę” – nawet jeśli terminy się zgadzają, ale warunki są złe, warto przeczekać.

„W 2023 roku posialiśmy łubin 21 marca – i był to strzał w dziesiątkę. Ale w 2022 ten sam termin skończył się masakrą przez chłody. Trzeba obserwować pogodę, a nie kalendarz” – podkreśla agronom Sokołowski.

Podsumowanie w danych zamiast słów

Dobrze zaplanowany siew łubinu to nie tylko kwestia kalendarza, ale przede wszystkim czujnej obserwacji pola i warunków pogodowych. Łubin potrafi się odwdzięczyć wysokim plonem, ale tylko wtedy, gdy startuje w dobrych warunkach.