Adam Piezga Cebula to jedno z najczęściej uprawianych warzyw w Polsce. Kluczowa dla udanych plonów jest właściwa pielęgnacja, w tym odpowiednie nawożenie. Nawóz do cebuli nie tylko wpływa na wielkość cebul, ale też decyduje o ich jędrności, smaku i przechowywaniu. Źle dobrane składniki mogą wpłynąć na włóknistą strukturę, gorzki posmak lub podatność na choroby. Sprawdź, co i kiedy stosować, by uzyskać aromatyczną i zdrową cebulę.
Najważniejsze potrzeby pokarmowe cebuli
Cebula ma dobrze rozwinięty system korzeniowy, ale chłonie składniki powierzchniowo. Dlatego najważniejsze są nawozy dostępne w wierzchniej warstwie gleby. Jest rośliną wymagającą – zarówno pod względem zasobności gleby, jak i formy dostarczanych składników pokarmowych.
Kluczowe makroskładniki to:
– azot (N) – poprawia wzrost szczypioru, ale jego nadmiar powoduje miękką tkankę i opóźnione dojrzewanie cebul,
– fosfor (P) – wspiera rozwój korzeni i cebuli we wczesnym stadium,
– potas (K) – odpowiada za jędrność, odporność i smak,
– siarka (S) – istotna dla aromatu i zdrowotności cebuli.
Azot – tak, ale z umiarem
W pierwszych fazach wzrostu cebula potrzebuje azotu do wytworzenia zdrowego szczypioru, który zasila cebulę cukrami. Jednak zbyt duże dawki później w sezonie prowadzą do pękania cebul, ich wodnistości i słabszego przechowywania.
„Polecam stosowanie azotu w dwóch dawkach – startowej przed siewem i pogłównej nie później niż w połowie czerwca” – doradza dr hab. Marcin Lewandowski, specjalista od nawożenia warzyw polowych.
Jaki nawóz do cebuli na start?
Najlepiej zastosować nawożenie przedsiewne, które przygotuje glebę przed wegetacją. To moment, w którym roślina jeszcze nie pobiera dużo składników, ale potrzebuje ich dostępności w glebie.
Idealną podstawą jest dobrze rozłożony obornik zastosowany jesienią – poprawia strukturę gleby, wzbogaca ją w próchnicę i składniki pokarmowe. Alternatywnie można stosować kompost wiosną, ale w mniejszych dawkach.
Do nawożenia mineralnego najczęściej stosuje się mieszanki wieloskładnikowe, np.:
– NPK 8–24–24 – wysoki udział fosforu i potasu, niski azot,
– NPK 5–10–25 z dodatkiem siarki – nawóz pod cebulę w glebie ubogiej w siarkę.
Typowe dawki nawozów mineralnych przedsiewnych
Przy średniej zasobności gleby (na 1 ha uprawy):
| Składnik | Ilość (kg/ha) |
|——————|—————–|
| Azot (N) | 40–60 |
| Fosfor (P₂O₅) | 70–100 |
| Potas (K₂O) | 120–160 |
| Siarka (S) | 20–50 |
Warto opierać się na wynikach analizy gleby – dobór nawozu „na oko” sprawdza się coraz rzadziej.
Nawożenie pogłówne – ważne, ale z wyczuciem
Nawóz do cebuli stosowany pogłównie powinien uzupełniać azot i mikroskładniki. Optymalnie w dwóch dawkach:
– pierwsza – gdy cebula ma 3–5 liści,
– druga – najpóźniej na początku fazy zgrubienia cebuli.
Zalecane formy azotu to saletra wapniowa (azotan wapnia) lub saletra amonowa – są łatwo przyswajalne i nie zakwaszają gleby tak silnie, jak mocznik.
Na polach o niskim pH warto ograniczyć saletrę amonową i wybierać nawozy azotanowe.
Nie zapomnij o mikroelementach
Cebula, choć nie ma dużego zapotrzebowania na mikroskładniki, wyjątkowo dobrze reaguje na ich podanie. Szczególnie istotne są:
– bor (B) – wpływa na strukturę komórek i transport cukrów,
– mangan (Mn) – aktywuje procesy fotosyntezy,
– cynk (Zn) – wspiera rozwój wczesnej fazy liścieni,
– miedź (Cu) – zwiększa odporność na choroby grzybowe.
Można je dostarczać dolistnie w formie chelatów, np. w specjalistycznych nawozach warzywniczych takich jak YaraVita Rexolin Onion czy ADOB MikroMix.
„Zabiegi dolistne mikroelementami w fazie 4–7 liści są kluczowe. Wpływają na zgrubienie cebuli i jej zdolność do transportowania substancji zapasowych” – podkreśla dr Lewandowski.
Nawożenie ekologiczne – co zamiast syntetyków?
W uprawach ekologicznych z oczywistych względów nie stosujemy nawozów mineralnych. Kluczem jest żyzność gleby, a tę utrzymujemy przez:
– stosowanie obornika (minimum rok wcześniej),
– siew poplonów (facelia, gorczyca, koniczyna),
– stosowanie gnojówki roślinnej (np. z pokrzywy) bogatej w mikroelementy.
Z dostępnych nawozów organicznych można zastosować:
– mączkę bazaltową – naturalne źródło potasu, magnezu i mikroelementów,
– mączkę rogową – wolno działające źródło azotu,
– kompost z dodatkiem biohumusu.
O czym jeszcze pamiętać?
Nawet najlepszy nawóz do cebuli nie spełni swojej funkcji, jeśli w glebie pH będzie zbyt niskie. Cebula wymaga środowiska lekko zasadowego, optymalnie pH 6,5–7,0. Poniżej tej wartości następuje blokowanie pobierania fosforu, wapnia i miedzi.
Wapnowanie gleby najlepiej wykonać jesienią, rok przed planowaną uprawą. Przy szybkiej korekcie pH można zastosować wapno granulowane dolomitowe wczesną wiosną w dawkach do 500 kg/ha.
Nie bez znaczenia pozostaje też struktura gleby – zbita, gliniasta ziemia ogranicza rozwój cebuli. Warto regularnie poprawiać jej żyzność poprzez płodozmian oraz wprowadzanie roślin strukturotwórczych (np. łubin, gryka, facelia).
„Uprawa cebuli to nie tylko nawozy, ale i cała technologia. Dobór odmiany, termin siewu, wilgotność gleby – wszystko ze sobą współgra. Nawóz może pomóc, ale błędów agrotechnicznych nie przykryje” – uczula dr Marcin Lewandowski.
Wybierając nawóz do cebuli, warto patrzeć szerzej – nie tylko na skład chemiczny, ale też na termin stosowania, formę i reakcję gleby. To właśnie zrównoważona kombinacja tych czynników przekłada się na plon, jędrność cebul i ich intensywny, naturalny aromat.
