Adam Piezga Uprawa lawendy z roku na rok zyskuje w Polsce na popularności – zarówno wśród hobbystów, jak i producentów planujących wdrożenie plantacji na większą skalę. Sukces w uprawie tej aromatycznej byliny w dużej mierze zależy nie tylko od odpowiedniej odmiany i stanowiska, ale też od dobrze dobranego nawożenia. Sprawdź, jaki nawóz do lawendy wybierają doświadczeni plantatorzy i jak prawidłowo zadbać o glebę, by rośliny kwitły bujnie, zdrowo rosły i zachwycały zapachem.
Lawenda – wymagania pokarmowe w pigułce
Lawenda (Lavandula angustifolia) pochodzi z rejonów śródziemnomorskich, gdzie gleby są raczej ubogie, przepuszczalne i zasadowe. Roślina ta nie ma wysokich wymagań pokarmowych, ale odpowiednie nawożenie zwiększa intensywność kwitnienia, poprawia zapach i wpływa na ogólną zdrowotność. Nawożenie nie powinno być zbyt intensywne – lawenda zdecydowanie bardziej zniesie niedobór niż przenawożenie, zwłaszcza azotem, który sprzyja przyrostowi zielonej masy kosztem kwiatów i olejków.
Co stosują doświadczeni plantatorzy – głos praktyka
– „W uprawie lawendy stawiamy przede wszystkim na nawozy organiczne i mineralne o niskiej zawartości azotu, a za to z podwyższonym udziałem potasu i wapnia” – mówi Marek Radwański, prowadzący 5-hektarową plantację lawendy w województwie świętokrzyskim. – „Sekretem silnie kwitnących, pachnących krzewów jest przygotowanie gleby jeszcze przed sadzeniem – najlepiej jesienią – poprzez głębokie wapnowanie i wzbogacenie jej kompostem lub obornikiem przekompostowanym.”
Radwański dodaje, że nawet na lekkich glebach nie opłaca się stosować powtarzających się dawek szybko działających nawozów azotowych, typu saletra. To skraca żywotność krzewów i sprzyja chorobom odglebowym. Profesjonalni plantatorzy chętnie sięgają natomiast po nawozy wieloskładnikowe dedykowane roślinom ozdobnym lub ziołowym – pod warunkiem, że mają one niski indeks azotowy.
Rodzaje nawozów dla lawendy – co się sprawdza
Nawozy organiczne
Nawozy organiczne są najlepszym wyborem na rozpoczęcie sezonu. Obornik dobrze przekompostowany, granulowany obornik kurzy lub kompost ogrodowy dostarczają wolnodziałających składników i poprawiają mikroflorę gleby. Można je wprowadzać jesienią lub bardzo wczesną wiosną, przed ruszeniem wegetacji.
Warto jednak pamiętać, że zbyt świeży obornik może spalić korzenie lawendy i zawiera duże ilości azotu – dlatego tak ważne jest jego całkowite przekompostowanie.
Wapnowanie gleby
Lawenda najlepiej rośnie w glebie o odczynie pH 6,5–7,5. Przy zbyt kwaśnej glebie krzewy są zahamowane w rozwoju, żółkną i gorzej zimują. Do regulowania pH używa się mielonego wapna dolomitowego (źródło wapnia i magnezu) lub kredy granulowanej. Zabieg wapnowania najlepiej wykonać jesienią, minimum 3–4 tygodnie przed planowanym nawożeniem organicznym.
Nawozy mineralne – mikro i makroskładniki
Wiosną, po ruszeniu wegetacji, dobrze sprawdzają się nawozy wieloskładnikowe w formie granulowanej, zawierające:
– fosfor (P) – wspomaga rozwój systemu korzeniowego;
– potas (K) – wpływa na kwitnienie i zimotrwałość;
– wapń (Ca) – poprawia strukturę gleby i zdrowotność roślin;
– magnez (Mg) – ważny dla syntezy chlorofilu;
– mikroelementy – m.in. bor, miedź, cynk – w odpowiednich ilościach.
Roślinom wystarczą dwa nawożenia mineralne w sezonie: pierwsze – tuż przed rozpoczęciem wegetacji (marzec–kwiecień), drugie – po pierwszym cięciu (zwykle czerwiec).
Nawóz dolistny? Tylko w razie potrzeby
Plantatorzy stosują nawozy dolistne uzupełniająco, np. gdy warunki atmosferyczne utrudniają pobieranie składników z gleby (okresy suszy, zaburzenia pH). Lawenda reaguje dobrze na opryski zawierające magnez, siarkę i mikroelementy, np. boro-manganowe. Jednak zbyt częste stosowanie nawozów dolistnych może rozregulować naturalny rytm roślin, dlatego sięga się po nie interwencyjnie, a nie rutynowo.
Porównanie rekomendowanych nawozów do lawendy
Poniższa tabela przedstawia przykładowe nawozy polecane do uprawy lawendy – zarówno dla plantatorów, jak i dla ogrodników amatorów:
| Nawóz | Typ | Skład | Zalety | Stosowanie |
|---|---|---|---|---|
| Obornik kurzy granulowany | Organiczny | NPK około 4-3-2 + mikro | Długodziałający, poprawia żyzność gleby | Jesień/wiosna (przed wegetacją) |
| Dolomit mielony | Mineralny (wapnowanie) | CaCO₃ + MgCO₃ | Korekta pH, źródło wapnia i magnezu | Jesień |
| Polifoska® Start | Wieloskładnikowy mineralny | NPK 12-11-18 + mikro | Wysoki udział potasu, niskie N; dobra rozpuszczalność | Marzec/kwiecień |
| Rosahumus | Kwasy humusowe | Huminy, fulwokwasy, K | Poprawa struktury gleby, lepsze pobieranie składników | Cały sezon; dolistnie lub doglebowo |
Ile nawozu? Nie za dużo, ale regularnie
Lawenda, mimo że nie potrzebuje wiele nawozu, wymaga systematyczności. Lepszy efekt uzyskasz, dostarczając mniejsze dawki w odpowiednich terminach, niż jednorazowym „przeładowaniem”.
W uprawie przydomowej wystarczy:
– 2–3 kg kompostu na m² jesienią lub wiosną,
– 20–30 g nawozu wieloskładnikowego na roślinę 2 razy w sezonie.
Na plantacjach proporcje przelicza się na hektar – zależnie od wyników analizy gleby. Tu pojawia się kolejny istotny punkt: warto co 2–3 lata wykonywać podstawową analizę gleby pod kątem makro- i mikroskładników oraz pH. To eliminuje ryzyko niedoboru lub nadmiaru konkretnych pierwiastków.
Sygnały niedoboru składników – co mówi lawenda?
Doświadczony plantator rozpozna potrzeby lawendy po wyglądzie krzewów. Na przykład:
– żółknięcie starszych liści → możliwy niedobór magnezu;
– blade, drobne liście i słabe kwitnienie → brak potasu;
– zahamowany wzrost i słaby system korzeniowy → zbyt mało fosforu.
Szybka reakcja na symptomy to kluczowy element w utrzymaniu dobrej kondycji rośliny – szczególnie istotny w intensywnej uprawie.
Nawóz do lawendy w doniczce – inne podejście
Przy uprawie lawendy w pojemnikach (np. na tarasie czy balkonie), ważna jest kontrola zasolenia podłoża. Nawozy w płynie stosuje się co 2–3 tygodnie, ale w połowie zalecanej dawki, by nie zaszkodzić korzeniom. Dobrym wyborem są nawozy do ziół lub specjalistyczne mieszanki dla lawendy. Koniecznie z niskim azotem. Pomiędzy nawożeniem warto przepłukiwać podłoże czystą wodą.
Ziemia do lawendy w doniczce powinna być lekka, dobrze zdrenowana i mieć dodatek perlitu lub drobnego żwiru. Nawożenie zaczynamy dopiero 4–6 tygodni po przesadzeniu, by nie uszkodzić młodych korzeni.
Śródziemnomorska roślina, polskie warunki
Choć lawenda wywodzi się z gorącego południa Europy, z powodzeniem rośnie i w naszym klimacie – trzeba jej jednak nieco pomóc. Gdy zapewnimy jej odpowiednie podłoże, umiarkowane, przemyślane nawożenie i stanowisko w pełnym słońcu, odwdzięczy się obfitym kwitnieniem i wyjątkowym aromatem, który doceni każdy, kto przejdzie obok. W tym tkwi sekret mistrzów.
