Adam Piezga Pokrzywa to roślina, która rolnikom i ogrodnikom z reguły kojarzy się z nieprzyjemnym parzeniem i uporczywym zachwaszczeniem działki. Tymczasem ma ogromny potencjał – zwłaszcza jako naturalny nawóz do pomidorów. Tani, prosty do wykonania i skuteczny – nawóz z pokrzywy nie tylko wspomaga wzrost roślin, ale też poprawia ich odporność i jakość plonów. To świetna alternatywa dla sklepowych nawozów mineralnych, szczególnie w uprawie ekologicznej.
Dlaczego warto stosować nawóz z pokrzywy do pomidorów?
Wyciąg z pokrzywy jest źródłem wielu składników odżywczych, które pomidory potrzebują do wzrostu i owocowania. Pokrzywa (Urtica dioica) zawiera duże ilości azotu – kluczowego pierwiastka dla rozwoju masy zielonej – a także potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo oraz szereg mikroelementów i fitohormonów.
Stosowany regularnie, nawóz z pokrzywy ułatwia fotosyntezę, poprawia wchłanianie składników pokarmowych i wpływa na lepsze ukorzenienie się roślin. Pomidory zasilane naturalnie mają silniejszy system odpornościowy, co przekłada się na mniejszą podatność na takie choroby jak zaraza ziemniaczana czy alternarioza.
Jak przygotować nawóz z pokrzywy krok po kroku?
Zbieranie surowca
Do produkcji gnojówki używa się świeżych, młodych pokrzyw. Najwięcej wartości odżywczych mają rośliny przed kwitnieniem. Najlepiej zbierać je w maju i czerwcu, z dala od dróg i zanieczyszczeń przemysłowych. Nie stosujemy korzeni – używamy tylko zielonej części nadziemnej.
Proporcje i fermentacja
Podstawowy przepis:
– 1 kg świeżej pokrzywy (rozdrobnionej)
– 10 litrów wody (najlepiej deszczówki lub odstanej)
Zalewamy pokrzywę wodą w plastikowym wiadrze (metalowe może wchodzić w reakcję – nie zalecane) i pozostawiamy na 1–2 tygodnie do fermentacji. Pojemnik powinien stać w cieniu i być przykryty, ale nie hermetycznie – trzeba zapewnić dostęp tlenu.
Pojawi się zapach zgnilizny – to normalne. Aby go ograniczyć, można dodać garść mączki bazaltowej lub dolomitu.
Fermentację mieszamy codziennie. Gdy przestanie się pienić, nawóz jest gotowy.
Stosowanie
Powstałą gnojówkę rozcieńczamy wodą w proporcji:
– 1:10 do podlewania (czyli 1 litr gnojówki na 10 litrów wody)
– 1:20 do oprysków dolistnych
Podlewamy pomidory raz na 7–10 dni, najlepiej wczesnym rankiem lub po zachodzie słońca. W uprawie gruntowej można połączyć to z delikatnym zruszaniem gleby, co sprzyja przyswajaniu składników.
Pokrzywa a nawożenie azotowe – co mówią dane?
Nawóz z pokrzywy jest szczególnie cenny w pierwszej fazie wzrostu pomidorów, gdy roślina buduje silny system korzeniowy i liście. Gdy pojawiają się kwiaty i zawiązki owoców, warto ograniczyć nawożenie gnojówką z pokrzywy, by nadmiar azotu nie powodował zbyt bujnego wzrostu liści kosztem owocowania. Wtedy dobrze ją uzupełnić nawozami o wyższej zawartości potasu – np. wyciągami z popiołu drzewnego lub skórki bananów.
Składniki odżywcze pokrzywy (przybliżone wartości)
| Składnik | Zawartość w suchej masie pokrzywy (%) |
|——————|—————————————-|
| Azot (N) | 2,5 – 4,0 |
| Fosfor (P) | 0,4 – 0,8 |
| Potas (K) | 1,5 – 2,8 |
| Wapń (Ca) | 1,5 – 3,5 |
| Magnez (Mg) | 0,3 – 0,6 |
| Żelazo (Fe) | do 0,2 |
Dzięki takiemu składowi pokrzywa działa jak pełnowartościowy nawóz uniwersalny, szczególnie w początkowym etapie wegetacji.
Wypowiedź eksperta
„Stosowanie wyciągów roślinnych, takich jak fermentowana pokrzywa, uczy ogrodnika obserwacji roślin. Pomidory wyraźnie odpowiadają na podanie gnojówki – liście stają się ciemniejsze, rośliny szybciej rosną i rzadziej zapadają na grzybowe infekcje. Klucz to regularność i unikanie przenawożenia, szczególnie pod koniec sezonu” – mówi Michał Ferenc, agronom i doradca rolny specjalizujący się w ekologicznych metodach ochrony i nawożenia warzyw.
Naturalna ochrona przed szkodnikami i chorobami
Gnojówka z pokrzywy pełni nie tylko rolę nawozu, ale także naturalnego środka ochrony – wzmacnia ściany komórkowe, hamuje rozwój niektórych grzybów (m.in. mączniaka) i ogranicza żerowanie mszyc.
W formie rozcieńczonej (1:20) można ją stosować jako oprysk zapobiegawczy raz na 7–14 dni, szczególnie w okresach zwiększonej wilgotności powietrza.
Kiedy nie stosować nawozu z pokrzywy?
Nie zaleca się podlewania nawozem z pokrzywy:
– podczas kwitnienia i pełnego owocowania – nadmiar azotu może prowadzić do przenawożenia, opóźniania dojrzewania pomidorów i pękania owoców
– bezpośrednio po posadzeniu rozsady – młode rośliny mogą być zbyt wrażliwe na wysokie stężenie azotu
– w trakcie suszy – wówczas rośliny gorzej przyswajają składniki i można je „przypalić“
Ekonomia i zrównoważone rolnictwo
Z punktu widzenia gospodarstwa, szczególnie niewielkiego i prowadzonego ekologicznie, nawożenie pokrzywą to rozwiązanie bezkosztowe i długofalowe. Redukuje zależność od nawozów mineralnych, poprawia strukturę gleby, ogranicza choroby i przynosi zauważalne korzyści w wydajności.
Pokrzywa występuje niemal wszędzie – jej zbieranie i przetwarzanie może stać się elementem pracy od wczesnej wiosny do lata. Dzięki temu rolnik rozwija kontakt z naturą i wraca do sprawdzonych rozwiązań opartych na bioróżnorodności.
Jak przechowywać gnojówkę z pokrzywy?
Gnojówka najlepiej działa świeża – zachowuje najwięcej aktywnych związków biologicznych. Jednak jeśli zostanie jej nadmiar, można przechować ją w szczelnie zamykanym pojemniku (np. kanistrze po wodzie) w chłodnym i ciemnym miejscu przez 2–3 tygodnie.
Z czasem aktywność enzymatyczna spada, a zapach robi się bardziej intensywny. Im dłużej stoi, tym mniej skuteczna staje się jako nawóz dolistny – ale wciąż można ją wykorzystywać do podlewania drzew, krzewów, czy jako dodatek do kompostu.
Organiczne nawożenie pomidorów wyciągiem z pokrzywy to praktyka stara jak ogrodnictwo, ale dziś zyskuje nowe znaczenie w kontekście ochrony klimatu i regeneracji gleb. Zamiast wydawać pieniądze na coraz bardziej zaawansowane środki nawozowe, warto sięgnąć po to, co rośnie za płotem.
