Adam Piezga Szczypiorek to jedno z najprostszych warzyw, jakie możemy uprawiać w ogrodzie czy na balkonie. Ma nieduże wymagania, a pierwsze zbiory często cieszą już po kilku tygodniach od wysiewu. Aby jednak uzyskać szybkie plony, trzeba dobrze zaplanować termin sadzenia. W tym artykule odpowiemy, kiedy sadzić szczypiorek, jak to zrobić i co wpływa na tempo wzrostu tej niepozornej, a bardzo wartościowej byliny.
Terminy sadzenia szczypiorku – w gruncie i doniczce
Szczypiorek (Allium schoenoprasum) to roślina wieloletnia, odporna na chłód, dlatego możliwe są różne terminy jego sadzenia – zarówno w gruncie, jak i pod osłonami czy w pojemnikach.
W gruncie
Najlepszy czas na wysiew szczypiorku do gruntu to wiosna, od połowy marca do końca maja. Nasiona można wysiać wcześniej, już w marcu, ale tylko wtedy, gdy gleba jest dostatecznie ogrzana (minimum 6°C) i niepodmokła. Produkując rozsadę na parapecie lub w tunelu, możliwe jest wcześniejsze rozpoczęcie uprawy.
Sadzenie rozsad wprost do gruntu najlepiej przeprowadzić w kwietniu lub na początku maja. Dzięki temu szybciej uzyskamy zielone łodygi do cięcia, nawet w połowie lub pod koniec maja.
„Optymalny termin zależy od rejonu Polski. Na południu z powodzeniem rozpoczniesz siew bezpośredni już w marcu, ale na północy bezpieczniej jest poczekać do kwietnia” – mówi dr inż. Michał Szymański, specjalista ds. ogrodnictwa z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
Na parapecie i w doniczce
Szczypiorek do domowej uprawy można sadzić niemal przez cały rok. Wystarczy doniczka, przepuszczalna ziemia i nasłonecznione stanowisko. Wysiewając nasiona w styczniu lub lutym, przy sztucznym doświetlaniu, możliwe jest pozyskiwanie plonów już w marcu.
W doniczce lepiej sprawdza się jednak szczypiorek z rozsadą – uzyskany z podziału kęp lub sadzonek kupionych w sklepie ogrodniczym. Daje to plon już po dwóch tygodniach od zasadzenia.
Wpływ temperatury na kiełkowanie i wzrost
Aby szczypiorek szybko wykiełkował, niezbędna jest odpowiednia temperatura. Oto jak warunki cieplne wpływają na tempo rozwoju:
| Temperatura gleby | Czas kiełkowania |
|---|---|
| 6–8°C | 21–28 dni |
| 10–12°C | 14–20 dni |
| 15–18°C | 7–10 dni |
Jak widać, im cieplejsza gleba, tym szybciej kiełkują nasiona. Ostatecznym warunkiem sukcesu jest odpowiednia wilgotność oraz brak przymrozków po wschodach.
Rozsada czy siew bezpośredni – co wybrać?
Dla szybkich zbiorów lepsza będzie rozsada szczypiorku. Nie musisz czekać na kiełkowanie – sadzisz gotowe rośliny, które ruszają z wzrostem niemal od razu. Szczególnie polecane są kępy podzielone z już istniejących roślin – mają silniejszy system korzeniowy i szybko dochodzą do siebie.
Siew bezpośredni sprawdzi się najlepiej wtedy, gdy planujesz dłuższą uprawę na cały sezon, bez potrzeby uzyskiwania plonu „na już”. Kiełkujące rośliny są delikatniejsze i przez kilka tygodni wymagają pielenia i regularnego podlewania.
„W warzywnikach zalecam rozpoczęcie z rozsady – to świetny sposób na przyspieszenie pierwszych zbiorów nawet o miesiąc” – dodaje dr Szymański.
Jak przyspieszyć zbiory szczypiorku?
Towarzyszy Ci chęć jak najszybszego zebrania zielonych nitek szczypiorku do jajecznicy? Oto kilka sposobów, które faktycznie działają:
- Podział starych kęp – jeśli masz już szczypiorek z poprzedniego roku, wykop roślinę, podziel na mniejsze części i posadź w cieple. Ruszą z miejsca.
- Uprawa pojemnikowa wewnątrz – najlepiej w jasnej, ogrzewanej kuchni – nawet w lutym możesz mieć własny szczypiorek.
- Mini tunele foliowe – zasadzony szczypiorek w gruncie możesz osłonić niską folią perforowaną, co przyspieszy wzrost o kilka tygodni.
- Nawadnianie i nawożenie – szczypiorek lubi wilgoć i zasobną glebę. Bez wody i azotu nie rośnie szybko.
Stanowisko i gleba mają znaczenie
Szczypiorek najlepiej rośnie w miejscach słonecznych, ale toleruje też półcień. Gleba powinna być lekka, próchnicza i umiarkowanie wilgotna, o pH lekko kwaśnym lub obojętnym (pH 6,0–7,0).
Unikaj sadzenia szczypiorku tam, gdzie wcześniej rosły inne cebulowe – ogranicza to ryzyko chorób glebowych. Dobrym sąsiedztwem są marchew, sałata, buraki i truskawki.
Czy można sadzić szczypiorek jesienią?
Tak, ale wyłącznie w formie podziału kęp, nie z nasion. Jesienią sadzimy szczypiorek na stałe miejsce, by wczesną wiosną rozpoczął rychły wzrost. Sadzenie we wrześniu lub na początku października zapewni mu czas na ukorzenienie się przed zimą.
Nasiona wysiewane późną jesienią mogą wykiełkować przedwcześnie i zginąć w czasie mrozów. Jeśli planujesz siew jesienią – zrób to w listopadzie, gdy gleba się już ochłodzi, a nasiona przetrwają w stanie spoczynku do wiosny.
„To tzw. siew ozimy. Sprawdza się dobrze na lżejszych glebach i w regionach o łagodnych zimach” – wyjaśnia dr Szymański.
Kiedy zbierać szczypiorek po posadzeniu?
Zakładając siew w kwietniu i przy dobrej pogodzie, pierwsze zielone przyrosty można ciąć po 6–8 tygodniach. Z rozsady skraca się ten czas do 2–4 tygodni.
Pamiętaj, żeby ciąć nie niżej niż 3–4 cm od ziemi – pozwoli to na szybki odrost. Regularne cięcie co 2–3 tygodnie pobudza roślinę do produkcji nowych pędów.
Dobre plony uzyskujesz aż do października, a na osłoniętych stanowiskach – nawet dłużej. Szczypiorek to warzywo, które warto mieć stale pod ręką – bez względu na porę roku.
