Adam Piezga Sadzenie sosny to nie tylko kwestia doboru odpowiedniego miejsca – równie ważny jest termin i warunki panujące w momencie wprowadzania sadzonek do gleby. Jeśli zależy nam na szybkim przyjęciu się młodych drzewek i ich zdrowym wzroście, trzeba wiedzieć, kiedy sadzić sosny, jak przygotować stanowisko i jak dobrać odpowiedni materiał sadzeniowy.
Kiedy sadzimy sosny – wiosna czy jesień?
Sosnę zwyczajną (Pinus sylvestris), najczęściej sadzoną w Polsce, można wprowadzać do gruntu zarówno wiosną, jak i jesienią. Kluczowa jest tutaj temperatura gleby i powietrza oraz kondycja sadzonek.
Wiosenne sadzenie przypada najczęściej między końcem marca a połową maja. Temperatura gleby powinna przekroczyć 5°C, a ryzyko przymrozków musi być minimalne. Wiosna to dobry czas, ponieważ sadzonki mają wtedy kilka miesięcy na ukorzenienie się przed nadejściem zimy. Jednak warunkiem sukcesu jest odpowiednia wilgotność podłoża.
Jesienne sadzenie sosen z kolei odbywa się w drugiej połowie września i w październiku. To opcja korzystna w latach suchych, gdy wiosna była wyjątkowo sucha, a jesień chłodna i wilgotna. Trzeba jednak liczyć się ze zwiększonym ryzykiem uszkodzeń mrozowych u młodych drzewek, które nie zdążyły się jeszcze dostatecznie ukorzenić.
„Jeśli mamy do dyspozycji sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym, termin sadzenia jest bardziej elastyczny – można je sadzić przez większą część sezonu wegetacyjnego, oczywiście przy zachowaniu wilgotności gleby” – mówi dr inż. Marek Tomala, leśnik i specjalista ds. zalesień.
Jakie warunki muszą spełniać sadzonki?
Przed wyborem terminu sadzenia warto dokładnie przyjrzeć się samemu materiałowi szkółkowemu. Sadzonki muszą być:
– zdrowe, bez widocznych uszkodzeń
– mieć dobrze rozwinięty system korzeniowy
– pochodzić z tej strefy klimatycznej (lokalna adaptacja)
– proporcjonalne – długość pędu głównego powinna odpowiadać wielkości bryły korzeniowej
Materiał kopany z gruntu (tzw. z gołym korzeniem) najlepiej sadzić wczesną wiosną lub późną jesienią, gdy jest duża wilgotność i niskie parowanie. Sadzonki z zakrytym systemem (w pojemnikach) są bardziej odporne na przesuszenie i łatwiej się przyjmują, dlatego można je sadzić również latem, pod warunkiem regularnego podlewania.
| Rodzaj sadzonki | Optymalny czas sadzenia | Wymagania |
|---|---|---|
| Goły korzeń | Marzec – kwiecień, wrzesień – październik | Wysoka wilgotność gleby |
| Z zakrytym systemem | Kwiecień – październik | Nawadnianie podczas suszy |
Warunki glebowe i stanowiskowe – co warto wiedzieć?
Sosna zwyczajna ma dość niskie wymagania glebowe i dobrze znosi ubogie, lekkie gleby. Idealne warunki to:
– gleby piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste
– dobra przepuszczalność
– pH lekko kwaśne do obojętnego (4,5–6,5)
Unikać należy terenów podmokłych, gliniastych i stale wilgotnych – w takich miejscach sosna intensywnie choruje i wolno rośnie.
„Jeśli planujemy zakładać zalesienie na gruntach porolnych, konieczne jest sprawdzenie poziomu wód gruntowych i struktury gleby do głębokości co najmniej 40 cm. Sosna źle znosi stagnującą wodę” – dodaje dr Tomala.
Nasłonecznienie i ekspozycja
Sosna jest drzewem światłożądnym – potrzebuje dużo światła, zwłaszcza w młodym wieku. Sadzenie sosen w miejscach zacienionych przez inne drzewa lub blisko budynków nie przyniesie dobrych rezultatów. Chwilowy cień od niskiej roślinności nie stanowi problemu, ale stała ekspozycja ma kluczowe znaczenie dla równomiernego wzrostu i rozwoju korony.
Jak przygotować miejsce pod sadzenie sosen?
Zanim zabierzemy się za sadzenie, grunt należy odpowiednio przygotować. Na małą skalę (np. działka prywatna lub zadrzewienie w gospodarstwie) przygotowanie może obejmować:
– usunięcie darni i chwastów
– rozluźnienie gleby na głębokość 30–40 cm
– ewentualne wzbogacenie kompostem (ale nie obornikiem – sosna źle reaguje na nadmiar azotu)
W przypadku dużych zalesień wykonuje się specjalistyczne prace agrotechniczne, m.in. orkę pasową lub pełną oraz talerzowanie.
Jak wygląda sam proces sadzenia?
Sadzonki należy umieszczać w dołkach o takiej głębokości, by system korzeniowy nie był zawinięty. Korzenie powinny być rozłożone równomiernie, a szyjka korzeniowa (miejsce połączenia korzenia z pędem) znajdować się kilka centymetrów poniżej powierzchni gleby.
Po zasypaniu ziemią, glebę lekko ugniatamy wokół sadzonki, by nie została podniesiona przez wiatr. Ważne jest również podlewanie – nawet jeśli sadzimy wiosną, w okresie bezdeszczowym pierwsze tygodnie po posadzeniu decydują o powodzeniu całego zabiegu.
Typowe błędy przy sadzeniu sosen
Niedotrzymanie terminu lub złe warunki to najczęstsze przyczyny nieprzyjmowania się młodych sosen. Inne błędy to:
– sadzenie zbyt głęboko lub zbyt płytko
– brak podlewania po posadzeniu, zwłaszcza sadzonek z pojemników
– uszkodzenie korzeni przy wykopywaniu i transportowaniu
– gromadzenie się wody w dołkach sadzeniowych
– zbyt gęste posadzenie – co skutkuje konkurencją już w pierwszych latach
Znajomość tych problemów pozwala ich uniknąć i zaoszczędzić czas oraz pracę w kolejnych sezonach. Zarówno w leśnictwie, jak i na prywatnych gruntach, sosna może być silnym, zdrowym drzewem – pod warunkiem że sadzenie odbędzie się w dobrym momencie i przy zachowaniu podstawowych zasad.
Rozmowa z ziemią zaczyna się właśnie wtedy – gdy w niej umieszczamy nowe życie. Z dobrym planem i właściwym terminem można wiele zdziałać.
