Adam Piezga Kiedy sadzić drzewka owocowe, by dobrze się ukorzeniły i wydały zdrowe plony? To pytanie zadaje sobie wielu ogrodników – zarówno ci z długoletnim doświadczeniem, jak i osoby zakładające pierwszy sad przy domu. Wybór odpowiedniego terminu to nie tylko kwestia kalendarza – liczy się również rodzaj gleby, gatunek drzewa, warunki pogodowe oraz dostępność sadzonek. Poniżej znajdziesz konkretny kalendarz sadzenia drzewek, cenne wskazówki i komentarze specjalisty, dzięki którym unikniesz błędów już na starcie.
Jesień czy wiosna – kiedy sadzić?
Zasadniczo drzewka owocowe sadzi się dwa razy w roku – jesienią (od października do listopada) albo wiosną (od marca do połowy kwietnia). Wybór odpowiedniego momentu zależy przede wszystkim od tego, w jakiej formie kupujemy rośliny – z gołym korzeniem czy w doniczce.
Jesienne sadzenie sprawdza się najlepiej w przypadku drzewek z odkrytym systemem korzeniowym (tzw. „goły korzeń”). Mają wtedy czas, by w chłodnej, ale jeszcze nieprzemarzniętej glebie zregenerować korzenie i przygotować się do wzrostu wiosną.
Wiosenne sadzenie jest dobrą opcją dla osób mieszkających na terenach z ostrymi zimami lub ciężką gliniastą glebą – wtedy młode drzewko nie jest narażone na przemarznięcie. Idealne są do tego drzewka sadzone z bryłą korzeniową lub w doniczce.
„Z mojego doświadczenia wynika, że jeśli tylko warunki na to pozwalają, sadzenie jesienne daje lepszy efekt. Roślina od razu wchodzi w naturalny rytm sezonu i wiosną startuje z większą siłą. Ale trzeba pamiętać o prawidłowym zabezpieczeniu przed zimą – kopczyk, słoma, siatka na gryzonie, to podstawa” – mówi ogrodnik Bartosz Witek.
Terminarz sadzenia drzewek owocowych
Poniżej tabela z orientacyjnymi terminami sadzenia popularnych gatunków drzewek owocowych. Zawiera także zalecane formy sadzonek:
| Gatunek | Sadzenie wiosenne | Sadzenie jesienne | Forma sadzonki |
|---|---|---|---|
| Jabłoń | marzec – połowa kwietnia | październik – listopad | goły korzeń / doniczka |
| Grusza | marzec – połowa kwietnia | październik – listopad | goły korzeń / doniczka |
| Wiśnia | marzec – koniec kwietnia | październik | goły korzeń |
| Czereśnia | marzec – połowa kwietnia | październik – listopad | goły korzeń |
| Śliwa | marzec – połowa kwietnia | październik – listopad | goły korzeń / doniczka |
| Brzoskwinia | marzec – pierwsze dni kwietnia | tylko w cieplejszych rejonach | doniczka |
| Morela | marzec | niezalecane | doniczka |
| Orzech włoski | marzec – kwiecień | listopad (tylko odmiany odporniejsze) | goły korzeń |
Jak poznać, że gleba jest gotowa do sadzenia?
Nawet jeśli kalendarz mówi, że można już sadzić, warto upewnić się, że warunki są odpowiednie. Przede wszystkim gleba powinna być rozmarznięta, niezbyt mokra, ale też nie przesuszona. Jeżeli ziemia lepi się do łopaty i tworzy twarde grudy – jeszcze za wcześnie.
Dobrym testem jest próba uformowania w dłoni kulki z wykopanej ziemi – jeśli zachowuje kształt, glebę warto jeszcze przesuszyć. Gdy ziemia kruszy się po lekkim ściśnięciu – pora na sadzenie.
„Niektóre błędy w sadzeniu można jeszcze naprawić, ale posadzenie drzewa w zbyt mokrej glebie to niemal gwarantowane problemy z gniciem korzeni i zahamowaniem wzrostu. Cierpliwość wiosną naprawdę się opłaca” – przestrzega Bartosz Witek.
Optymalne warunki sadzenia
Stanowisko
Drzewka owocowe potrzebują słońca. Minimum 6 godzin światła dziennie to absolutne minimum, zwłaszcza dla gatunków ciepłolubnych – moreli, brzoskwini czy czereśni.
Unikaj sadzenia ich w zagłębieniach terenu, gdzie gromadzi się zimne powietrze w nocy – szczególnie wczesną wiosną to może prowadzić do przemarzania młodych drzewek.
Gleba
Większość drzewek najlepiej rośnie w przepuszczalnej, lekko kwaśnej do obojętnej ziemi (pH 6–7). Przed sadzeniem warto wzbogacić ją dobrze rozłożonym obornikiem lub kompostem. Nie stosuj nawozów mineralnych pod korzeń przy sadzeniu – mogą spalić młode systemy korzeniowe.
Odstępy
Rozstaw zależy od siły wzrostu podkładki drzewa. Dla jabłoni karłowych wystarczy 2,5–3 m, dla silnie rosnących odmian – nawet 4,5–5 m. Lepiej zostawić więcej miejsca, niż zbyt mało. Zbyt ciasne sadzenie ogranicza przewiewność, co sprzyja chorobom grzybowym.
Sadzenie krok po kroku
1. Przygotuj dołek – co najmniej dwukrotnie większy niż bryła korzeniowa.
2. Skróć zbyt długie, uszkodzone korzenie, ale nie przesadzaj z przycinaniem.
3. W przypadku gołego korzenia – uformuj kopczyk w dołku, rozłóż korzenie równomiernie.
4. Umieść drzewko tak, by miejsce szczepienia było 5–10 cm nad ziemią.
5. Przysyp ziemią, delikatnie ubijaj warstwami.
6. Podlej obficie – nawet 10–15 litrów wody.
7. Zabezpiecz korę pnia przed słońcem i gryzoniami – biała farba wapienna, spirale ochronne.
Czego unikać przy sadzeniu drzewek?
– Sadzenia, gdy ziemia jest zbyt mokra lub zmarznięta
– Zbyt płytkiego lub za głębokiego umieszczania drzewka – miejsce szczepienia musi pozostać ponad powierzchnią ziemi
– Stosowania świeżego obornika – może uszkodzić korzenie
– Zostawiania przeładowanych korzeni – słabe ukorzenienie wpływa na całą kondycję drzewa
Drzewko owocowe to inwestycja na lata. Poprawnie posadzone, odwdzięczy się zdrowym wzrostem i regularnymi plonami. Najważniejsze to nie spieszyć się „bo już marzec”, tylko dopasować termin do warunków.
