Seler korzeniowy to warzywo wymagające i czasochłonne, ale odpowiednio prowadzona uprawa może przynieść zadowalająco duże bulwy. Kluczem do sukcesu jest nie tylko właściwa pielęgnacja i nawożenie, ale przede wszystkim precyzyjne określenie terminu sadzenia rozsady selera do gruntu. Nieprawidłowy moment sadzenia może skutkować drobnymi, żylastymi bulwami albo nieprawidłowym rozwojem całej rośliny.
Kiedy sadzić seler z rozsady?
Najlepszy moment na sadzenie selera z rozsady do gruntu przypada w drugiej połowie maja, zazwyczaj po tzw. „zimnej Zośce”, czyli po 15 maja. Seler korzeniowy nie jest odporny na przymrozki – dlatego zbyt wczesne wyniesienie rozsady na pole często kończy się zahamowaniem wzrostu lub wręcz uszkodzeniem systemu korzeniowego.
W praktyce oznacza to, że odpowiedni termin sadzenia zależy od warunków klimatycznych danego roku oraz lokalizacji gospodarstwa. Na południu Polski można rozpocząć sadzenie nieco wcześniej – już w okolicach 10 maja, jeśli prognozy nie przewidują ochłodzenia. W regionach chłodniejszych, szczególnie w północno-wschodniej części kraju, lepiej poczekać do trzeciej dekady maja.
– Zbyt wczesne posadzenie selera do gruntu w temperaturze poniżej 10°C może spowodować jarowizację, czyli przedwczesne wybicie w pęd kwiatostanowy, co całkowicie dyskwalifikuje taki plon – mówi Bartosz Jurewicz, doradca rolniczy specjalizujący się w warzywach korzeniowych. – Jednocześnie zbyt późne przesadzenie rozsady może skutkować tym, że bulwy nie osiągną swojej docelowej masy przed końcem sezonu.
Etap rozsady – ile trwa i kiedy ją rozpocząć?
Rozsada selera korzeniowego trwa długo – nawet 8–10 tygodni. Oznacza to, że przygotowania należy rozpocząć już w lutym, szczególnie jeśli planujemy większą uprawę lub chcemy mieć wpływ na wybór odmian.
Najczęściej wysiewa się seler na przełomie lutego i marca do multipaletek lub skrzynek w tunelu foliowym lub inspekcie. Nasiona potrzebują temperatury ok. 20–22°C do wykiełkowania, więc wymagają podgrzewanych inspektów lub specjalnych mat grzewczych.
Terminarz rozsady i sadzenia
Poniżej orientacyjny harmonogram prac, ułatwiający ustalenie, kiedy sadzić seler z rozsady:
| Etap | Termin |
|—————————|———————————-|
| Siew nasion | 20 lutego – 10 marca |
| Pikowanie | 10–25 marca |
| Hartowanie rozsady | 5–15 maja |
| Sadzenie do gruntu | 15–25 maja (zależne od regionu) |
Ważne, by w dniu sadzenia rozsad roślina miała minimum 4 dobrze rozwinięte liście właściwe i nie była przerośnięta. Przerośnięta rozsada gorzej się przyjmuje, a korzeń ma tendencję do rozdwajania się.
Temperatura gleby i warunki atmosferyczne
Optymalna temperatura gleby do sadzenia rozsady selera wynosi co najmniej 12°C. Zbyt zimna ziemia powoduje spowolnienie rozwoju systemu korzeniowego oraz zwiększa ryzyko infekcji grzybowych. Powinna być też odpowiednio wilgotna, ale nie mokra. W przypadku załamania pogody po sadzeniu, warto rozważyć okrycie upraw włókniną, choćby na pierwsze tygodnie.
– Częstym błędem jest pospieszne wysadzanie rozsady zaraz po kilku ciepłych dniach wiosny. Seler potrzebuje stabilnych warunków, a nie chwilowego ocieplenia. Warto obserwować prognozy 10-dniowe, żeby uniknąć ryzyka przymrozków – dodaje Bartosz Jurewicz.
Na co zwrócić uwagę podczas sadzenia?
Seler z rozsady należy sadzić płytko – gniazdo liściowe powinno znajdować się na poziomie gruntu, nie wolno go przysypywać. Zbyt głębokie posadzenie może uniemożliwić zawiązanie prawidłowej bulwy. Odległości między roślinami w rzędzie powinny wynosić minimum 25–30 cm, a między rzędami 40–50 cm, co zapewni przestrzeń na rozwój dużych korzeni.
Dobrze sadzoną rozsadę poznasz po:
– jędrnych liściach o intensywnym kolorze
– zwartej bryle korzeniowej
– niewyciągniętym szyjce korzeniowej
Sadzenie najlepiej przeprowadzać w dni pochmurne lub późnym popołudniem, by ograniczyć stres świetlny i lepiej nawodnić rozsadę tuż po przesadzeniu.
Warunki glebowe i nawożenie przed sadzeniem
Seler to warzywo o wysokich wymaganiach pokarmowych, szczególnie na azot, wapń i bor. Gleba powinna być żyzna, dobrze uprawiona, o pH w zakresie 6,8–7,2. Odczyn lekko zasadowy sprzyja rozwojowi dużych bulw i ogranicza występowanie chorób takich jak zgnilizna korzeni.
Najlepiej, jeśli rozstawę selera poprzedzi nawożenie obornikiem (20–30 t/ha) wykonane jesienią. Wiosną, przed sadzeniem, warto także zastosować nawozy mineralne, według zapotrzebowania wynikającego z analizy gleby.
Warto pamiętać, by nie sadzić selera bezpośrednio po innych warzywach korzeniowych (np. marchwi, pietruszce), które mają podobne wymagania i mogą zostawić w glebie patogeny.
Skracanie rozsady? Lepsze bulwy!
Ciekawym zabiegiem stosowanym przez doświadczonych ogrodników i rolników jest delikatne skracanie korzeni podczas sadzenia. Uważa się, że pobudza to korzeń główny do lepszego zawiązania bulwy. Zabieg ten jednak należy wykonywać ostrożnie, aby nie uszkodzić bryły korzeniowej. Nie jest to konieczne w profesjonalnych rozsadach produkowanych w torfowych kostkach – tam system korzeniowy kształtuje się w naturalny sposób.
– Skracanie korzeni zwiększa masę końcową bulwy nawet o 15–20 procent – zauważa Bartosz Jurewicz. – Ale trzeba to robić tylko przy zdrowej, młodej rozsadzie. Przerośniętej nie warto już ciąć, bo efekt może być odwrotny.
Kiedy sadzić seler z rozsady w tunelu?
Dla osób uprawiających seler w nieogrzewanym tunelu foliowym sytuacja wygląda nieco inaczej. Tunele wydłużają sezon wegetacyjny i pozwalają na wcześniejsze sadzenie – nawet już pod koniec kwietnia, o ile dni są słoneczne, a w nocy temperatura nie spada poniżej 5–6°C.
Należy jednak pamiętać o dobrej wentylacji i utrzymaniu odpowiedniej wilgotności. W warunkach tunelowych szybciej też może dojść do niedoborów składników (szczególnie boru), co skutkuje suchą zgnilizną serca selera – trudną do opanowania w zaawansowanym stadium.
Sadzenie w tunelu warto poprzedzić doświadczeniem – jeśli to pierwsza taka próba, lepiej rozpocząć od kilkudziesięciu roślin i ocenić, jak reagują na warunki wewnętrzne.
Prawidłowo dobrany termin sadzenia rozsady selera określa w dużym stopniu powodzenie całej uprawy. Lepiej sadzić później niż za wcześnie. Roślina wynagrodzi cierpliwość odpowiednim zawiązaniem bulwy.